Thiểu năng tinh trùng là một trong những nguyên nhân dẫn đến vô sinh. Vậy làm cách nào để tăng số lượng tinh trùng lên hiệu quả?
Thiểu năng tinh trùng là gì?
Thiểu năng tinh trùng là tình trạng tinh trùng ít hơn, yếu hơn. Hoặc phối hợp so với ngưỡng chỉ số tinh trùng bình thường đối chiếu với chỉ số xét nghiệm tinh dịch đồ theo chuẩn WHO 2010.
Thiểu năng tinh trùng là tình trạng phổ biến nhất chiếm phần lớn (90%) trong các cặp vô sinh có nguyên nhân từ phía người chồng. Thiểu năng tinh trùng khiến quý ông không thể làm cho người bạn đời của mình có thai được. Đây là nỗi buồn rất lớn đến hạnh phúc và toàn vẹn gia đình của nam giới. Tình trạng này nếu không được điều trị sẽ dẫn tới tình trùng ngày càng suy giảm hơn bởi tuổi tác và bởi các tác động từ những yếu tố bệnh lý sẵn có gây nên.
Thiểu năng tinh trùng là nguyên nhân dẫn đến vô sinh
Tiêu chuẩn để chẩn đoán thiểu năng tinh trùng
Thiểu năng về số lượng (oligospermia) khi mà mật độ tinh trùng giảm dưới 15 triệu/ml hoặc tổng số tinh trùng dưới 39 triệu con.
Thiểu năng về chất lượng:
- Tinh trùng yếu (asthernospermia): Khi độ di động tiến tới nhanh (progesive motility - PR) dưới 32% hoặc, tỷ lệ di động tiến tới nhanh + di động không tiến tới (nonprogesive – NP) dưới 40%.
- Tinh trùng dị dạng(tetratospermia): Khi tỷ lệ tinh trùng dị dạng lớn hơn 4% trong tổng số tinh trùng xuất ra.
Phần lớn các trường hợp bất thường về hình dạng (cấu trúc) của tinh trùng sẽ dẫn đến bất thường về chức năng. Do đó khi tinh trùng dị dạng thì thường dẫn tới tinh trùng di động bất thường (thường là di động chậm).
Thiểu năng tinh trùng có thể là thiểu năng về số lượng hoặc chất lượng tinh trùng
Phân loại
- Thiểu năng tinh trùng nhẹ: Chỉ đơn thuần một trong 3 tiêu chí hoặc tinh trùng ít, hoặc tinh trùng yếu, hoặc tinh trùng dị dạng, hoặc chỉ là phối hợp hai trong ba loại trên với nhau như: Tinh trùng ít & dị dạng, tinh trùng ít & yếu, tinh trùng dị dạng & yếu
- Thiểu năng tinh trùng vừa: Rất thường gặp là sự phối hợp cả 3 loại ít, yếu và dị dạng (Oligo, astheno and tetratospermia – OAT)
- Thiểu năng tinh trùng nặng (severe OAT): Phối hợp cả ba tổ hợp trên nhưng với số lượng tinh trùng rất ít dưới 1 triệu. Độ di động tiến tới dưới 5%, dị dạng toàn bộ.
Nguyên nhân nào gây ra tình trạng thiểu năng tinh trùng?
Thiểu năng tinh trùng do bệnh lý
- Bệnh lý tại tinh hoàn mắc phải hay bẩm sinh khiến tinh trùng sinh ra được ít hoặc sinh ra những sản phẩm lỗi như: Bệnh lý về gen di truyền, rối loạn nội tiết sinh dục, rối loạn nội tiết khác ngoài cơ quan sinh dục như tiểu đường, suy giáp, cường giáp, tăng prolactin…; các trường hợp viêm tinh hoàn, ung thư tinh hoàn, chấn thương tinh hoàn.
- Bệnh lý ở mào tinh đường dẫn tinh, tuyến sinh dục: Viêm mào tinh, tắc & bán tắc đường dẫn tinh, viêm tuyến sinh dục phụ (tiền liệt tuyến, túi tinh…), viêm niệu đạo, giãn tĩnh mạch tinh, bệnh lý ở bìu (tràn dịch màng tinh hoàn, viêm dày sừng da bìu) …
- Các bệnh lý của tuyến yên vùng dưới đối (trung tâm điều khiển hoạt động nội tiết sinh sản) như: Khối u vùng sọ hầu, chấn thương vùng sọ hầu,dị tật bẩm sinh gây suy vùng dưới đồi, tuyến yên…
- Nhiễm độc
Không do bệnh lý
- Chế độ ăn uống thiếu chất.
- Sinh hoạt tình dục quá độ làm suy kiệt chức năng tinh hoàn.
- Làm việc ở môi trường độc hai, lái xe, công nhân hàn xì, công nhân làm việc tại nhà máy hóa chất…
- Stess căng thẳng kéo dài, rượu bia, thuốc lá, lạm dụng chất ma túy.
- Béo phì lười vận động.
Điều trị thiểu năng tinh trùng bằng thuốc
Điều trị thiểu năng tinh trùng như thế nào?
- Trước hết phải thay đổi lối sống lành mạnh để phát triển tinh trùng tốt như: Ăn uống bồi bổ (thực phẩm sạch, tươi bổ dưỡng), sinh hoạt điều độ (sinh hoạt chung và sinh hoạt tình dục trung bình 2-3 lần/tuần. Ngủ nghỉ hợp lý (7-8h/ngày), uống nhiều nước (2-3l/ngày). Thể dục vận động thường xuyên 30phút/ngày, giữ tinh thần thoải mái lạc quan.
- Dùng thuốc theo nguyên nhân, nguyên nhân viêm nhiễm (kháng sinh & và chống viêm), giãn tĩnh mạch tinh > phẫu thuật, rối loạn nội tiết dùng thuốc điều chỉnh nội tiết…
- Dùng các thuốc kích thích sinh tinh như Clomiphen citra, Tamoxiphen, Anastrozole, letrozole, hCG, gonadotropins, FSH…
- Ngoài ra cần bổ sung thêm thực phẩm chuyên biệt cho sinh tinh như: Các acid amin (L-arginine, L –carnitine, Lysin, Acetyl cysteine…) các loại vitamin (A, E, C các vitamin nhóm B, Myoinositol…), các khoáng chất (kẽm, sắt, Magie…). Các chất chống gốc oxy hóa khác (Lycopene, Selemnium, Gluthation, acid folic…). Các chất này có thể bổ sung đơn lẻ cũng có thể dùng dạng phối hợp. Một trong những tổ hợp gồm: Myoinositol, L-arginine, L-carnitin, Acetyl cysteine, acid folic và Selenium có trong sản phẩm Andrositol plus cho thấy có hiệu quả lên cải thiện chất lượng tinh trùng.
Mọi băn khoăn, thắc mắc có thế liên lạc với Bác sỹ Nguyễn Bá Hưng quay fanpage: Nam khoa Dr Hưng
Tài liệu tham khảo:
- Đỗ Trọng Hiếu, Nguyễn Đình Tảo, Nguyễn Khắc Lợi, Nguyễn Bá Hưng. Nam học tình dục và hiếm muộn. Nhà xuất bản Y học 2018
- who.in
