Vô tinh bế tắc là gì? Nguyên nhân và phương pháp điều trị bệnh vô tinh bế tắc.
Vô tinh bế tắc là gì?
Vô tinh bế tắc là tình trạng không có tinh trùng xuất ra. Nhưng tinh trùng vẫn được sinh ra trong tinh hoàn do đường ống dẫn tinh ra bị tắc nghẽn nhốt giữ tinh trùng ở bên trong.
Đường dẫn tinh là một đường ống dẫn rất dài, bắt đầu từ ngay trong ống sinh tinh. Tinh trùng được sinh ra ở đây sau đó lớn lên dần và được đẩy qua các ống lưới tinh. Từ ống lưới tinh đến ống xuất vào mào tinh hoàn. Từ mào tinh hoàn đến ống dẫn tinh từ ống dẫn tinh đến túi tinh ống phóng tinh và ra niệu đạo và từ niệu đạo ra ngoài cơ thể (hình vẽ).
Cơ quan sinh dục nam
Một quãng đường này rất dài (ước tính phải đến hàng nhiều mét được gấp nối rất nhiều lần trong cấu trúc mào tinh) với thời gian tinh trùng di chuyển trong đó từ lúc sinh ra ở tinh hoàn đến lúc ra ngoài thông thường mất 3 tháng.
Vị trí tắc nghẽn
Tắc nghẽn tại tinh hoàn: Thường là tắc ở lưới tinh hay tắc ở các ống xuất trước khi đến mào tinh.
Tắc nghẽn tại mào tinh: Tắc làm mào tinh phình to ra, các ống mào tinh giãn rộng, sờ vào mào tinh thường thấy căng to.
Tắc nghẽn tại ống dẫn tinh: Tắc mào tinh làm phình to cấu trúc mào tinh đồng thời có thể thấy ống dẫn tinh dày, mất liên tục.
Tắc nghẽn tại túi tinh: Khó xác định trên lâm sàng, thường liên quan đến tình trạng viêm túi tinh, xuất tinh đau, xuất tinh máu trước đó một thời gian.
Tắc nghẽn tại ống phóng tinh: Khó xác định trên lâm sàng chủ yếu là xác định bằng siêu âm, chụp citi hay cộng hưởng từ.
Chẩn đoán vô tinh bế tắc
Dựa vào khám bệnh:
Tinh hoàn thể tích bình thường, cấu trúc mào tinh hoàn ống dẫn tinh dày phình to (tiền sử viêm nhiễm đường tiết niệu sinh dục, tiền sử thắt ống dẫn tinh…).
Dựa vào xét nghiệm:
Các hóc môn sinh sản bình thường (FSH, LH, Testosterone) bình thường, tinh dịch đồ không có tinh trùng.
Siêu âm:
Thấy hình ảnh tắc đường dẫn tinh như giãn lưới tinh trong tắc ở tinh hoàn, giãn ống mào tinh trong tắc ở mào tinh, ống dẫn tinh, sỏi túi tinh, bất sản túi tinh, nang ống phóng tinh, sỏi ống phong tinh trong tắc ở đoạn xa (túi tinh, ống phóng tinh). Hình ảnh siêu âm khá đặc hiệu và có giá trị chẩn đoán rất cao.
Chọc dò:
Thu lượm được tinh trùng đây là tiêu chuẩn vàng. Tuy nhiên việc chọc thăm dò để chẩn đoán có nguy cơ xơ hóa đường dẫn tinh. Làm khó khăn cho việc thu lượm tinh trùng ở những lần làm thủ thuật sau.
Phương pháp điều trị vô tinh bế tắc
Mục đích điều trị là để em bé do đó có hai cách giải quyết cơ bản đó là
Điều trị để nối thông đường dẫn tinh
Phẫu thuật nối thông đường dẫn tinh thường được áp dụng trong các trường hợp tắc ở đoạn gần như tắc ở mào tinh và ống dẫn tinh. Còn ở đoạn xa (túi tinh, ống phóng tinh) do nguy cơ tổn thương các cấu trúc van vòi của đường tiết niệu và cấu trúc liên quan đến đường đại tiện (hậu môn trực tràng) nên không đánh đổi việc nối thông ở đoạn này. Mà chủ yếu chỉ cố gắng làm khai thông đường dẫn ở đoạn này thôi (phẫu thuật cắt đốt nội soi ống phóng tinh).
Có nhiều cách điều trị vô tinh bế tắc
Phẫu thuật nối ống dẫn tinh với ống mào tinh: Phẫu thuật phức tạp và khó tỷ lệ thành công không cao
Phẫu thuật nối ống dẫn tinh ống dẫn tinh: Phẫu thuật này đơn giản hơn đưa hai đầu ống dẫn tinh ra sau đó khâu nối các lớp niêm mạc, thanh cơ với nhau. Ưu điểm của phương pháp này là tỷ lệ thành công cao. Tuy nhiên nó lại phụ thuộc vào chất lượng tinh trùng bên trong như thế nào. Nhiều trường hợp nối thông ra được tinh trùng nhưng tinh trùng yếu và ít nên cũng khó mà có con tự nhiên.
Phẫu thuật cắt đốt nội soi ống phóng tinh: Đưa dụng cụ qua đường niệu đạo vào tiền liệt tuyến. Xác định vị trí ụ núi và tiến hành cắt đốt ở đây. Sau khi cắt đốt vào vụ trí này tinh dịch bị ứ lại được thoát ra (có thể quan sát thấy dịch chảy ra như sữa).
Thu lượm tinh trùng
Thu lượm tinh trùng qua các phẫu thuật thủ thuật tìm tinh trùng kết hợp với thụ tinh trong ống nghiệm (ICSI) như:
Lấy tinh trùng từ mào tinh qua thủ thuật chọc mào tinh (PESA), hoặc qua việc phẫu thuật vi phẫu mào tinh (MESA).
PESA: Là thủ thuật đơn giản có thể gây tê tại chỗ. Sau đó dùng kim nhỏ có chứa khoảng 0,2ml dung môi dinh dưỡng cho tinh trùng. Chọc mào tinh qua da bìu sau đó hút dịch mào tinh ra rồi chuyển mẫu vào Lab tìm và thu lượm tinh trùng. Phương pháp này nhanh đơn giản nhưng làm mù. Dễ tổn thương sâu rộng cấu trúc đường dẫn tinh.
MESA: Là phẫu thuật nên đòi hỏi phải mở bìu. Đưa tinh hoàn và mào tinh ra ngoài. Rồi mở mào tinh tìm ống mào tinh to nhất giãn nhất rồi hút dịch trong ống này ra để lấy tinh trùng. Phương pháp này phức tạp nhưng bù lại làm khu trú được và tránh tổn thương đường dẫn tinh thêm.
TESE: Là phẫu thuật mở tinh hoàn tìm và thu lượm tinh trùng trong mô tinh hoàn. Phẫu thuật này được áp dụng cho các trường hợp tắc trong tinh hoàn, thất bại trong các chu kỳ làm ống nghiệm bằng việc lấy tinh trùng từ mào tinh.
Để tìm hiểu kỹ hơn về điều trị bệnh vô tinh bế tắc. Quý bệnh nhân có thể liên hệ trực tiếp
Bác sỹ Nam khoa Nguyễn Bá Hưng
Hotline: Hotline: 0973439025
Fanpage: Nam khoa Dr Hưng
Tài liệu tham khảo:
- Đỗ Trọng Hiếu, Nguyễn Đình Tảo, Nguyễn Khắc Lợi, Nguyễn Bá Hưng: Nam học tình dục và hiếm muộn. Nhà xuất bản Y học 2018
