Viêm quy đầu và bao quy đầu dễ dẫn đến rối loạn chức năng tình dục, ảnh hưởng đến chức năng tiết niệu. Có thể gây ung thư dương vật.
Viêm quy đầu và bao quy đầu là gì?
Là tình trạng viêm (sưng nóng đau tấy) xảy ra ở bao quy đầu và quy đầu.
Tần suất mắc viêm quy đầu
Đây là tình trạng bệnh lý phổ biến nhất trong các bệnh lý gây viêm ở bộ phận sinh dục nam giới. Bệnh liên quan đến nhiều nguyên nhân khác nhau có thể là những viêm nhiễm thông thường. Có thể là cả những viêm nhiễm lây nhiễm qua đường tình dục, cũng như các viêm mạn tính của các bệnh lý da liễu (xem them mục bệnh nam khoa da liễu).
Theo khảo sát của Lisboa thì tần suất mắc ít nhất một lần trong đời lên tới 11% ở nam giới lớn tuổi và khoảng 3% trẻ em [4]. Theo các hướng dẫn điều trị hiện tại thì việc điều trị bệnh này ngoài mục đích để hết bệnh nó còn phải đáp ứng các mục tiêu như giảm thiểu rối loạn chức năng tình dục, giảm thiểu ảnh hưởng đến chức năng tiết niệu, loại trừ ung thư dương vật, giúp chẩn đoán & điều trị các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
Các yếu có thể làm tăng nguy cơ viêm quy đầu và bao quy đầu như: Vệ sinh kém hay vệ sinh quá mức, tự ý sử dụng các loại thuốc không kê đơn, tình trạng bao quy đầu dài, người bệnh có bệnh tiểu đường hay suy giảm miễn dịch.
Biến chứng của viêm quy đầu bao quy đầu là hẹp bao quy đầu thứ phát. Gây viêm dính xơ teo biến dạng mất thẩm mỹ quy đầu (hình 2 & xem thêm bài hẹp bao quy đầu), hẹp lỗ đái (lỗ sáo) viêm tiết niệu sinh dục ngược dòng, viêm tắc đường dẫn tinh, hẹp niệu đạo, viêm tiền liệt tuyến….
Viêm dính bao quy đầu quy đầu gây xơ teo biến dạng quy đầu
Triệu chứng viêm quy đầu và bao da quy đầu.
Quy đầu và bao quy đầu sưng đỏ, nổi mẩn ngứa, có thể là dạng nốt, dạng ban, mảng dát sẩn, các tổn thương này có thể tập trung hoặc lác đác, rải rác hay toàn bộ.
Có thể tổn thương là các vết loét chợt trên bề mặt kèm theo có giả mạc hoặc không, có xuất tiết dịch viêm, dịch mủ…
Tình trạng bong da và xuất tiết nhiều bựa sinh dục với mùi hôi cũng rất thường gặp.
Đau và sưng nề bao quy đầu hay gặp trong trường hợp có loét và tiết dịch mủ.
Các dấu hiệu của tắc nghẽn đường tiểu do biến chứng có thể gặp do tắc nghẽn như lỗ đái nhỏ xơ chai, hẹp bao quy đầu…
Trường hợp ở trẻ em đặc biệt là trẻ em nông thôn mắc viêm quy đầu (có thể do dị ứng) kèm sưng phù bao quy đầu da thân dương vật và ngứa rất nhiều dân gian gọi là tầm bỏi và được chữa bằng phương pháp dân gian nướng thật nóng cán đũa cả (quấy cơm) rồi áp vào phần bao da sưng là sẽ khỏi [1,2]
Nguyên nhân gây viêm quy đầu và bao quy đầu
Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau chủ yếu là do các tác nhân vi sinh vật như:
Các loại vi khuẩn (cầu khuẩn, song cầu, lậu cầu, liên cầu, tụ cầu da, xoắn khuẩn - giang mai…).
Các loại nấm (candia, nấm sợi, nấm chồi…), các loại ký sinh trùng như ghẻ, mò…
Nhiễm các loại virus (Hespes sinh dục, thủy đậu…)
Các tác nhân hóa học có thể viêm do kích ứng với các hóa chất, các dị nguyên viêm da tiếp xúc.
Các tác nhân vật lý sự co giãn kéo giãn quá nhiều có thể gây nên sự đụng dập và căng giãn gây viêm.
Hay do các bệnh da liễu khác như viêm da cơ địa, bệnh lichen xơ teo, lichen phẳng [3].
Hình ảnh viêm quy đầu và bao quy đầu với những nốt chấm đỏ ở quy đầu và loét chợt ở bao quy đầu.
Xét nghiệm viêm quy đầu và bao da quy đầu
Cần làm các xét nghiệm như soi tươi, nhuộm soi để phát hiện ra vi khuẩn gây bệnh như lậu cầu, cầu khuẩn, trực khuẩn, vi nấm, kí sinh trùng (trùng roi, ghẻ, rận mu…)
Xét nghiệm các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục qua lấy dịch mủ, dịch tiết…
Xét nghiệm nước tiểu đánh giá viêm nhiễm phối hợp hay đã lan vào cả bên trong…
Điều trị bệnh viêm quy đầu và bao da quy đầu
Điều trị dựa vào nguyên nhân đa phần với những viêm này có thể chỉ cần điều trị tại chỗ bằng các thuốc kháng sinh, chống viêm, kháng nấm tại chỗ như (Gentrisone, Fucicort…). Tuy nhiên với một số trường hợp do các tác nhân gây bệnh đặc biệt thì phải dùng cả kháng sinh toàn thân.
- Các trường hợp nhiễm trùng cần phải dùng đường toàn thân có thể dùng các loại kháng sinh như nhóm macrolid, quinolone, cephalosporine thế hệ 1, 2, 3…dùng trong 5-7 ngày tùy từng tác nhân gây bệnh.
- Nhiễm nấm sử dụng các loại thuốc kháng nấm toàn than và tại chỗ như: Ketoconazole, fluoconazole, clotrimazole (Nizoral,Diflucan, Sporal…).
- Trong các bênh nhiễm virus dùng thêm acyclovir bôi tại chỗ & đường uống liều dùng từ 1600mg -3200 mg/ngày trong 5 -7ngày.
- Trong các bệnh viêm da cơ địa, dị ứng hay thì dùng corticoid bôi trong 3-5 ngày hoặc có thể sử dụng các thuốc kháng histamine đường uống như: Loratadine, Clorpheniramine…
- Can thiệp thủ thuật với một số trường hợp tái phát nhiều lần hoặc có biến chứng như cắt bao quy đầu, mở rộng lỗ sáo, nong niệu đạo…
Đề phòng viêm quy đầu và bao da quy đầu
- Phải vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục hàng ngày, tránh tiếp xúc với các tác nhân dễ gây kích ứng như các loại xà phòng cứng,
- Lộn rửa sạch, giữ khô thoáng bộ phận sinh dục hàng ngày, hạn chế mặc quần sịp,
- Rửa sạch bộ phận sinh dục trước và sau khi quan hệ
- Cắt bao quy đầu sớm
Tài liệu tham khảo:
- Đỗ Trọng Hiếu, Dương Trọng Hiếu, Nguyễn Bá Hưng. Rối loạn tình dục và hiếm muộn ở Nam giới. Nhà xuất bản Y học 2013
- Đỗ Trọng Hiếu, Nguyễn Đình Tảo, Nguyễn Khắc Lợi, Nguyễn Bá Hưng. Nam học tình dục và hiếm muộn. Nhà xuất bản Y học 2018
- Nguyễn Phương Hồng. Bệnh học giới tính nam thực hành. Nhà xuất bản y học 2018, 241-235
- Lisboa C; Ferreira A; Resende C; Rodrigues AG. Infectious balanoposthitis: management, clinical and laboratory features. Int J Dermatol. 2009; 48(2):121-4 (ISSN: 1365-4632)
