Testosterone đã được sản xuất ngay từ thời kỳ đầu của thai kỳ khoảng tuần thứ 8 ngay sau khi tinh hoàn được hình thành rồi đạt đỉnh khi tuổi dậy thì và duy trì đỉnh này đến tuổi 30
Testosterone là gì?
Là hormone sinh dục đặc trưng và rất quan trọng trong sự phát triển phát dục và duy trì đặc tính sinh dục, sinh sản sức khỏe của nam giới. Đây là hormone chính của tuyến sinh dục nam (tinh hoàn). Nó được sản xuất ngay từ khi tuyến sinh dục (tinh hoàn) hình thành ở tuần thứ 8 của bào thai. Từ đó giúp hình thành và phát triển cơ thể và duy trì sức khỏe cho nam giới
Vai trò của testosterone với sự phát triển cơ thể
Testosterone rất quan trọng trong mọi giai đoạn phát triển và sức khỏe nam giới. Tuy nhiên phần lớn vai trò của testosterone mới chỉ được quan tâm nhiều trong các giai đoạn từ khi dậy thì về sau. Mà ít được quan tâm trong các giai đoạn trước như giai đoạn bào thai nhũ nhi và trẻ em.
Chính vì thế nồng độ testosterone vẫn chưa được chuẩn hóa và chưa có một hằng số cho các độ tuổi trước dậy thì. Testosterone đã được sản xuất ngay từ thời kỳ đầu của thai kỳ khoảng tuần thứ 8 ngay sau khi tinh hoàn được hình thành. Rồi đạt đỉnh khi tuổi dậy thì và duy trì đỉnh này đến tuổi 30. Tiếp dục duy trì sản xuất đến cuối đời. Mặc dù sau 35 tuổi nồng độ testosterone giảm dần và không đáp ứng đủ cho nhu cầu của cơ thể.
Vai trò của Testosteron trong giai đoạn thai kỳ - hình thành cơ quan sinh dục nam và giúp tinh hoàn đi xuống bìu.
Tuần thứ 8 của thai kỳ dây tinh hoàn (testis cord) được tách riêng bởi trung mô nó được kích hoạt để trở thành tế bào Leydig. Tế bào này bắt đầu sản xuất testosterone. Testosterone sẽ khởi động một loạt thay đổi trong hệ thống các ống, xoang.
Đầu tiên là testosterone tác động lên ống trung thận (mesnonephrose) để biến thành ống Wolffiam. Phần lớn đoạn xa của ống Wolffiam sẽ phát triển thành ống dẫn tinh. Đoạn gần xoang niệu sinh dục của ống Wolff phát triển thành tiền liệt tuyến trong suốt tuần thứ 10. Hai chồi bên của đoạn này phát triển thành túi tinh và ống phóng tinh, các tiểu quản trung thận (mesnonephric tube) sẽ phát triển thành mào tinh hoàn.
Các bộ phận của cơ quan sinh dục nam
Thiếu hụt testosterone ở giai đoạn này, sẽ dẫn tới sự khiếm khuyết về ống dẫn tinh, ống phóng tinh túi tinh. Giai đoạn tiếp theo quý hai và quý ba của thai kỳ, testosterone tiếp tục được chế tiết và giúp các cấu trúc tinh hoàn mào tinh hoàn. Các cơ quan sinh dục phát triển to dần.
Một vai trò quan trọng của testosterone ở giai đoạn này là làm tan rã (tiêu) dây treo tinh hoàn (cranial suspensory ligament) và giúp tinh hoàn nhập cư từ vùng hố chậu xuống bìu.
Vai trò của testosteone ở giai đoạn sau sinh đến giai đoạn tiền dậy thì.
Nồng độ testosterone rất thấp và hầu như các tuyến sinh dục lúc này cũng “ngủ đông”. Tuy nhiên lượng nhỏ testosterone cũng đủ bộ phận sinh dục phát triển dần. Vai trò của testosterone ở giai đoạn này chủ yếu tác động lên não bộ. Giúp tăng nhạy cảm và tác động lên hành vi tính dục có liên quan đến giới. Nếu thiếu hụt có thể gặp tình trạng dương vật nhỏ, lún dương vật.
Vai trò testosterone trong giai đoạn tiền dậy thì dậy thì.
Nồng độ testosterone tăng cao giúp phát triển các tuyến sinh dục như tinh hoàn, tiền liệt tuyến, túi tinh, dương vật. Giúp phát triển các đặc tính sinh dục phụ thứ phát như lông mu, lông nách, râu ria…
Testosteron giúp tăng cường cấu trúc xương, phát triển xương. Nhưng lại cốt hóa sụn đầu xương dài, giúp phát triển cơ khối cơ giúp cơ bắp mạnh mẽ.
Về tình dục testosterone giúp tăng khả năng tình dục, tăng ham muốn tình dục, tăng cường khả năng cương cứng của dương vật. Giúp kiểm soát xuất tinh tốt hơn và tăng cảm giác khoái cảm.
Biểu đồ lượng testosterone đối với các giai đoạn phát triển của nam giới
Về sinh sản, testosterone nội sinh tăng trong các tuyến sinh dục giúp tăng khả năng sinh tinh. Những người có nồng độ testosterone thấp thường có tình trạng thiểu năng tinh trùng (số lượng, độ di động và di dạng tinh trùng)…
Trong giai đoạn trưởng thành là duy trì sức khỏe khả năng tình dục sinh sản và sự cường tráng
Testosterone ở giai đoạn giúp nam giới khỏe mạnh, phát triển cơ bắp, xương chắc. Luôn hăng hái đòi hỏi ham muốn tình dục, gia tăng hưng phấn và khoái cảm tình dục, giúp nam giới sản xuất con giống liên tục để sinh sản và phát triển nòi giống.
Thiếu testosterone (thiểu năng sinh dục) có thể làm thay đổi một số đặc điểm thể chất của nam giới. Làm suy giảm khả năng năng lực tình dục và làm giảm khả năng sinh sản (hiếm muộn vô sinh).
Các dấu hiệu và triệu chứng gồm: Giảm ham muốn hưng phấn tình dục, rối loạn cương dương, giảm khoái cảm tình dục, vô sinh. Giảm sự phát triển của tóc và râu (tóc khô dễ gãy, râu tóc, lông mu lông nách thưa, màu hung…). Giảm khối lượng cơ trong cơ thể (cơ mềm nhẽo, sức co cơ yếu…). Giảm hoặc mất khối lượng xương (loãng xương), da bệu lớp mỡ dưới da dày. Gây thiếu máu nhẹ, phát triển mô vú (gynecomastia)…
Vai trò testosterone ở giai đoạn tuổi già
Testosteron ở giai đoàn này giúp quý ông lớn tuổi trẻ hóa và khỏe lên. Đã có nhiều nhà khoa học muốn lưu giữ nồng độ testosterone cao trong giai đoạn này để giúp quý ông lớn tuổi cải lão hoàn đồng, duy trì đời sống tình dục hạnh phúc viên mãn.
Cần đi khám và test nồng độ testosterone
Thiếu testosterone là vấn đề rất lớn ảnh hưởng đến sức khỏe của nam giới khi bước vào giai đoạn tuổi già. Mãn dục (thiếu hụt testosterone do tuổi tác) là bệnh lý được quan tâm gần đây giúp cải thiện & điều trị những biến đổi tinh thần, cảm xúc, sự già hóa ở nam giới như trầm cảm, suy giảm khả năng tình dục, mất tập trung, cơn bốc hỏa, bệnh tim mạch…
Bác sỹ Nam khoa Nguyễn Bá Hưng
Hotline: 0973439025
Fanpage: Nam khoa Dr Hưng
Tài liệu tham khảo
- Đỗ Trọng Hiếu, Dương Trọng Hiếu, Nguyễn Bá Hưng. Rối loạn tình dục và hiếm muộn ở Nam giới. Nhà xuất bản Y học 2013
- Đỗ Trọng Hiếu, Nguyễn Đình Tảo, Nguyễn Khắc Lợi, Nguyễn Bá Hưng. Nam học tình dục và hiếm muộn. Nhà xuất bản Y học 2018
