Gãy dương vật: Là một thương tổn hiếm gặp do vỡ vật hang phá hỏng bao cân trắng (bao xơ chứa máu của dương vật - cân Albuginea). Đây là một tổn thương dập vỡ và thường xảy ra khi dương vật bị bẻ gập hay xoắn vặn đột ngột trong trạng thái cương. Có thể vỡ một hoặc nhiều điểm ở một hoặc hai bên vật hang, cũng có thể vừa vỡ cả vật hang và vừa vỡ cả vật xốp kèm theo cả tổn thương niệu đạo là trường hợp khá nặng. Đây là một cấp cứu ngoại khoa cần phải được can thiệp sớm bằng phẫu thuật sớm để tránh biến chứng như rối loạn cương, cong vẹo dương vật, đau khi giao hợp...
Gãy dương vật thường xuất hiện khi quan hệ tình dục trong tư thế người vợ ở trên và dập nhanh mạnh xuống thẳng góc hoặc chéo góc hay có thể gặp trong lúc nam giới thủ dâm cố tình ép mạnh và giấu dương vật đi, một số trường hợp hiếm hoi khác cũng được y văn nói đến như khi bệnh nhân trở mình trên giường trong lúc đang cương cứng...
Triệu chứng: có thể thấy rõ ngay qua thăm khám lâm sàng và hỏi về tiền sử. Bệnh nhân thường kể lại đang lúc giao hợp bỗng nghe thấy tiếng “phật”, “khục”, hay lúc lúc thủ dâm nghe tiếng khục một cái rồi xuất hiện cơn đau chói, sau đo dương vât xỉu xuống kèm theo sưng nề tụ máu dương vật tăng dần. Khám thấy dương vật biến dạng, hiện tượng sưng nề bầm tím khắp thân, gốc dương vật có thể lan xuống vùng bìu hay sàn chậu gần hậu môn hoặc thậm chí lan lên phần da mu. Sờ vào thân dương vật có thể thấy được điểm gãy (biến dạng), nếu ấn vào điểm này thì bệnh nhân đau rõ. Các xét nghiêm cận lâm sàng như siêu âm Doppler mạch cho phép phát hiện được điểm vỡ đó là hình ảnh mất liên tục bao cân trắng có thể xác định được đường kính của lỗ thủng cũng như thấy rõ hình ảnh tụ máu phù nề tổ chức dưới da ngay chỗ điểm vỡ. Trong bệnh này người siêu âm có kinh nghiệm có thể xác định được một hoắc nhiều điểm vỡ sẽ giúp bác sỹ phẫu thuật định hướng hướng được điểm mổ đường mổ. Chụp cộng hưởng từ ít áp dụng và cũng chỉ có giá trị tham khảo và nghiên cứu cho bệnh cảnh này.
Ảnh: Vết rách vỡ vật hang ở gần gốc dương vật, được bs Hưng bộc lộ trong phẫu thuật
Phẫu thuật: càng sớm càng tốt, áp dụng đường rạch ngang song song với rãnh quy đầu cách gờ quy đầu 0,5-1cm rồi rạch tiếp đường dọc thân dương vật bộc lộ cân Buck, sau đó lần theo vị trí tổn thương sẽ thấy cân trắng, xác định vị trí vỡ. Tại vị trí vỡ, kiểm tra cả vật hang bên cạnh, vật xốp và niệu đạo. Nếu có tổn thương niệu đạo thì phải xử lý khâu nối niệu đạo trước, sau đó mới khâu vật xốp, vật hang và bao cân cơ sau. Phương pháp điều trị nội khoa vỡ vật hang được đề xuất như dùng băng ép, chườm lạnh, sử dụng thuốc giảm đau, chống viêm chống phù nề, thuốc tiêu huyết nhưng hiệu quả thấp, lâu khỏi và để lại nhiều di chứng
Ảnh: Bs Hưng đã khâu lại điểm vỡ và dựng lại dương vật bị gãy
Dự phòng: mặc dù đây là bệnh cảnh hiếm gặp nhưng không vì thế mà chủ quan. Các cặp vợ chồng không nên quan hệ ở tư thế khó và xoay hướng liên tục đột ngột, nếu sinh hoạt ở tư thế người vợ ngồi ở trên bụng – “bà xã say bột” thì phải luôn cảnh giác đề phòng dương vật bị trật ra ngoài, tránh việc bẻ khục dương vật khi cương cứng hay thủ dâm... Nếu xuất hiện tình trạng này thì phải đến cơ sở y tế ngay để điều trị mới mong có kết quả tốt và tránh được biến chứng về sau.
Bs Nguyễn Bá Hưng
